O krok od wojny

źródło: NAC

Wkroczenie wojsk polskich do Cieszyna po rozejmie z Czechami w lutym 1919 r.

źródło: PAP

Demonstracja Polaków przeciwko rewindykacji. Kłodzko, 5 maja 1946 r.

źródło: PAP

W demonstracji w Kłodzku przeciwko rewindykacji wzięli udział partyjni oficjele i żołnierze ludowego Wojska Polskiego, 5 maja 1946 r.

Pomimo że po II wojnie światowej zarówno Polska, jak i Czechosłowacja stały się protektoratami imperium sowieckiego, tlący się od wielu lat konflikt o tereny przygraniczne wybuchł z nową siłą. W czerwcu 1945 r. obie strony szykowały się do otwartej wojny.

15 czerwca 1945 r. w godzinach popołudniowych do Pragi dociera wiadomość od posła czechosłowackiego w Polsce Josefa Hejreta. Jej treść jest zdecydowanie niepokojąca. Świeżo mianowany na komunistycznego marszałka Michał Rola-Żymierski postawił Czechom i Słowakom jednoznaczne ultimatum – albo wycofają swoje oddziały z okolic Raciborza, powstrzymają się od kolejnych ataków na Śląsku i pójdą na ustępstwa na Zaolziu, albo Polacy odpowiedzą siłą. Żądania tego rząd w Pradze nie może zlekceważyć z co najmniej dwóch powodów – tymczasowo to Żymierski sprawuje najwyższą władzę w Polsce, ponieważ Bierut i inni najważniejsi namiestnicy sowieccy wyjechali na konferencję do Moskwy, poza tym raporty wywiadu wskazują, że Polacy rzeczywiście koncentrują oddziały wojskowe przy południowej granicy, głównie w rejonie Śląska Cieszyńskiego.

Ultimatum wystosowane przez marszałka i jednocześnie ministra obrony w komunistycznym rządzie RP nieprzypadkowo pojawia się właśnie teraz. Iskrą, która rozgrzewa do czerwoności polskie głowy i wzbudza wściekłość Żymierskiego, są wydarzenia sprzed kilku dni z okolic Raciborza. 10 czerwca polscy kolejarze ze stacji w przygranicznych Chałupkach ze zdumieniem przyglądają się wkraczającej do wsi kolumnie czechosłowackich czołgów. Czesi działają szybko i dość brutalnie. Zrywają polskie flagi i emblematy, rewidują domy, w końcu siłą wypędzają kolejarzy i...